Татар мәдәниятенең уникаль күренеше – «Казан җөе» турындагы фильмны Татарстанда күрсәтәчәкләр. Кино күрсәтүләр Татарстан шәһәрләрен үстерү институты ярдәмендә Арча, Әлмәт, Алабуга, Түбән Кама, Яр Чаллы һәм Лениногорск шәһәрләрендә узачак.
«Казан җөе» - күн әйберләр тегүнең үзенчәлекле технологиясе: бизәкле итеп киселгән күн детальләрен кул белән тоташтыру. Мондый бизәкле тегүнең үзенчәлеге шунда ки, конструктив җөйләр күренми, шуңа күрә эшләнмәнең җөйсезлеге тәэсире туа. Мәсәлән, гасырлар дәвамында татар модасының төп чагылышы булган татар күн итек – читекләрен нәкъ менә шулай тегәләр.
2022 елда «Казан җөе» технологиясе Татарстанның матди булмаган мәдәни мирасы дип танылды. Шуңа күрә аның тарихын фильмга «төрү» теләге һөнәрнең чыганакларын саклап калу һәм технологияне хәзерге татар мәдәниятендә актив кулланышка кайтару омтылышыннан барлыкка килде.
«Казан җөе» турындагы фильмны 2024 елда төшергәннәр. Аның авторлары-режиссер Бай Хәйруллин һәм «Qul eşe» татар һөнәрчелеге мәктәбенә нигез салучы, продюсер Мира рәхмәт. Картина Арча милли аяк киеме фабрикасының тарихы турында сөйли. Фабрика 2006 елда ябылган, әмма кайчандыр биредә 1200 дән артык күн мозаикасы осталары хезмәт иткән. Бай һәм Мира бу кешеләрнең тарихын, аларның һөнәрләрен сөйләргә булдылар. Фильмда Татарстан һәм башка төбәкләрдән һөнәрчелек традицияләрен саклаучылар һәм яшь белгечләр белән әңгәмәләр тупланган.
Фильмның соавторы Мира рәхмәт әйтә: «Мин нәкъ менә үз халкым һәм туган ягым мәдәниятеннән илһам алам. Арча фабрикасы һәм биредә эшләгән кешеләрнең тарихын белгәч, аны башкалар белән уртаклашасым килде. Чөнки бу без горурлана алган, сакларга тиешле әйбер».
Бай Хәйруллин сүзләренә караганда, тире белән эшләүнең мондый технологиясе башка бер генә халык мәдәниятендә дә теркәлмәгән. Ул билгеләп үткәнчә, «Казан җөе» – Казан татарларының декоратив мәдәниятенең чын байлыгы, халкыбызның байлыгы, аның Визит карточкасы.
«Минем өчен, Арча районы авылыннан Татар егете өчен, бу мин үскән тере тарих, мин барган мәдәният. Миңа бу хакта бөтен дөньяга сөйләү бик мөһим. Ләкин башта аны Татарстанда тәкъдим итәчәк, анда безнең бабаларыбызның күпме уникаль мәдәни кыйммәтләр тудырганын һәркем белми», - ди Бай Хәйруллин.
Якын көннәрдә «Казан җөе» фильмы Татарстанның төрле шәһәрләрендә күрсәтеләчәк. Аларга барлык теләүчеләр чакырылган, ә беренче чиратта – милли колоритлы заманча мәдәни продукт булдыру белән шөгыльләнүче креатив индустрия вәкилләре һәм һөнәрчеләр. Кино күрсәтүләр Татарстан шәһәрләрен үстерү институты ярдәмендә узачак.
«Без монда, бер яктан, республикабызның креатив индустрияләренә ярдәм итү мөмкинлеген күрәбез, ә икенче яктан, татар мәдәниятенең уникаль атрибутларын саклап калу гына түгел, киң танылу да бирәбез. Бу безнең илһамландыручы, искиткеч һәм иҗади кешеләрнең дә, эксперт җәмәгатьчелегенең дә, индустриаль кешеләрнең дә игътибарына лаеклы мирасыбыз», – ди Татарстан шәһәрләрен үстерү институтының үсеш буенча директор урынбасары Зилә Гарипова.
Фильм һәм афиша тизерын сылтама буенча карарга мөмкин. Ә күрсәтүләрне Татарстан шәһәрләренең берсендә карарга була.
Күрсәтүләр расписаниесе
27 октябрь
Түбән Кама, 12: 00, Халык иҗаты йорты (Лемаев мәйданы, 14). Күрсәтү кысаларында мозаика тиресе һәм Казан җөе ясау технологиясе буенча мастер-класс узачак.
Алабуга, 17: 00, «Иллюзион» кинотеатры (Тынычлык проспекты, 28). Күрсәтүдән соң шулай ук мозаика күн ясау технологиясе һәм халык тукучылыгы технологиясе буенча мастер-класс булачак.
2 ноябрь
Әлмәт, 17: 00, креатив Процесслар фабрикасы (Тельмана, 57). Чара кысаларында шулай ук чакырылган кунаклар белән халык-сәнгать һөнәрләренең традицион технологияләре һәм базарның заманча таләпләре арасында балансны саклау темасына багышланган дискуссия һәм Казан җөе технологиясе буенча мастер-класс узачак. Вакыйга бушлай, ләкин түбәндәге сылтама буенча теркәлү таләп ителә: https://institut-tatar.timepad.ru/event/3101397/
5 ноябрь
Арча, 17: 00, мәдәният йорты (Совет мәйданы, 17).
7 ноябрь
Лениногорск, 12: 00, Мәдәният йорты (Ленинград урамы, 28а).
9 ноябрь
Яр Чаллы, 13: 00, «Нур» яшьләр үзәге (Академик Рубаненко, 2). Шулай ук күрсәтү кунаклары өчен иҗади индустрияләрне үстерү вакытында халык-сәнгать һөнәрләрен саклау темасына чакырылган экспертлар белән дискуссия һәм мозаика тиресен ясау технологиясе буенча мастер-класс узачак.
ТР шәһәрләрен үстерү институтының социаль челтәрләре
Телеграмм: t.me/institute_tatar
ВКонтакте: vk.com/institute.tatar
ТР иҗтимагый киңлекләрен үстерүнең социаль программалары
ВКонтакте: vk.com/park.tatar
Сайт: park.tatar
Элемтә өчен контактлар
Махсус проектлар департаментының PR-менеджеры
Тимур Тулбаев
+7 (904) 664-62-78
https://t.me/Child_of_Veles
pr@isntitute.tatar